Πώς σχηματίζονται τα πλανητικά συστήματα στο ηλιακό σύστημα; Για να μάθουν περισσότερα, επιστήμονες από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS), μέρος μιας διεθνούς ερευνητικής ομάδας, μελέτησαν ένα «φυτώριο» αστεριών, το Νεφέλωμα του Ωρίωνα, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Παρατηρώντας ένα πρωτοπλανητικός δίσκος, d203-506, ανακάλυψε τον κεντρικό ρόλο που έπαιζε μεγάλα αστέρια κατά τη γέννηση αυτών των συστημάτων.
Τεράστια αστέρια, 10 φορές μεγαλύτερης μάζας και 100.000 φορές φωτεινότερα από τον Ήλιο, εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία το οποίο, ανάλογα με τη μάζα του άστρου στο κέντρο του πλανητικού συστήματος, μπορεί είτε βοηθούν είτε εμποδίζουν το σχηματισμό πλανητών.
Στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι, λόγω της έντονης ακτινοβολίας, είναι αδύνατο να σχηματιστούν αέριοι γίγαντες όπως ο Δίας στο σύστημα d203-506.
Αυτά τα αστέρια μπορούν να «εξατμισθεί» η ύλη που απαιτείται για να σχηματιστούν γιγάντιοι πλανήτες, όπως αναφέρεται σε άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Science.
Το μικρό, εκκολαπτόμενο σύστημα d203-506 βρίσκεται στην άκρη του νεφελώματος του Ωρίωνα. Είναι πολύ «καινούργιο» και, θεωρητικά, έχει τι θα χρειαζόταν για να σχηματιστεί τουλάχιστον ένας γίγαντας αερίου, όπως Δίας ή Κρόνος, δηλαδή ένας πλανήτης που αποτελείται ουσιαστικά από υδρογόνο και ήλιο.
Το μικρό αστέρι στο κέντρο του περιβάλλεται από α πρωτοπλανητικός δίσκος, δηλαδή ένα νέφος αερίου που χρησιμεύουν ως πρώτη ύλη για το σχηματισμό αέριων πλανητών.
Αλλά, δυστυχώς για αυτόν, αυτό το σύστημα δέχεται πολύ ισχυρή υπεριώδης ακτινοβολία από τα ογκώδη, κοντινά αστέρια του ανοιχτού σμήνος του Τραπεζίου, στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα.
Αυτά τα αστέρια είναι σχεδόν 100.000 φορές φωτεινότερα από τον Ήλιο. Η ακτινοβολία τους θερμαίνει το νέφος των αερίων και δημιουργεί το φαινόμενο της «φωτοεξάτμισης».
Τα μόρια υδρογόνου του νέφους φτάνουν σε τόσο υψηλή θερμοκρασία που αρχίζουν να κινούνται με τέτοια ταχύτητα επαρκή για να ξεφύγει από το τράβηγμα του αστεριού. Και μετά διάσπαρτα στον διαστρικό χώρο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας είναι τέτοια που τα αέρια διαφεύγουν από τον πρωτοπλανητικό δίσκο σε λιγότερο από ένα εκατομμύριο χρόνιαδηλαδή ααρκετά γρήγορα ώστε να επηρεάσει το σχηματισμό γιγάντων πλανητών αερίων.
Η παρατήρηση του φαινομένου κατέστη δυνατή με το συνδυασμό των δεδομένων που συνέλεξε Ο Τζέιμς Γουέμπ με αυτά του ραδιοτηλεσκοπίου ALMA.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – AFP
